BEL FITIĞI VE TEDAVİSİ HAKKINDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

Nadir durumlar dışında sinirlerimizi koruyan mekanizmalar devreye girerek bizi olası zararlardan korur. Bel fıtığında olay ani geliştiği için sinirler olaya uyum sağlayamaz ve kanlanması bozularak ciddi ağrı duyumu ile bizi uyarır. Dikkate alınmaz veya yanlış yöntemlerde tedavi aranarak vakit kaybedilirse, zamanla önce ilgili adale grubunda kuvvette azalma sonrasında tam felç gelişebilir.

Her bel ve bacak ağrısı fıtık anlamına gelmemektedir. İnsanın hayat kalitesini olumsuz yönde en fazla etkileyen omurga eklemlerimizdeki sorunlar çok çeşitli nedenlere bağlı olabilir. Ancak ağrı ve uyuşukluğun sıklaşması ve belirli sürede yatak istirahatı ile geçmemesi durumunda mutlaka bir beyin ve sinir cerrahına başvurulması gerekir. Detaylı öykü alma ve fiziksel muayenenin önemi çok büyüktür, sadece bunlarla tanı koymak bile mümkündür. Ama görüntüleme teknikleri ile de bel fıtığının varlığını teyit etmek ve seviyesini saptamak gereklidir. Kesin teşhis için MR çektirilir. MR fıtık ile aynı şikâyetleri oluşturabilecek kist, kireçlenme, kemik erimesine bağlı omurga kırıkları, omurilik ve kemik tümörü gibi hastalıkları da gösterir.

Her tedavide olduğu gibi en basit olandan başlanıp basamaklar birer birer çıkılarak ilerlenir.

İlk olarak; 2-3 haftalık sıkı yatak istirahatı basit fıtıklaşmalarla birlikte olan şikâyetleri giderir. Fakat genel bilinenin aksine, tahta veya sert zeminde yatmak sırt ve bel bölgesinde ezilmelere ve ağrının artmasına neden olur. Kişi her zaman uyuduğu yatağında (tercihen yarı ortopedik) istirahat etmelidir. Burada amaçlanan belden yukarıda olan vücut ağırlığımızın baskısından belimizi kurtarmaktır. Nasıl ki ayak bileğimizi burktuğumuzda üzerine basmaktan çekiniyorsak aynı mekanizma ile bele yüklenmeyip onu dinlendirmek asıl gayedir. Hasta rahat ettiği şekilde yatabilir. Ancak yan yatıp ayaklarımızı karnımıza çekerek yani cenin pozisyonunda yattığımızda omurilik kanalı genişlediği böylece sinir üzerindeki baskı azaldığı ve sinirin kanlanması düzeldiği için ağrıyı geçirebiliriz. Ancak oluşan fıtığın büyüklüğü mekanizmaların sınırlarını aşıyorsa bu tedavi işe yaramayacaktır.

Çalışmıyor olsak bile otururken ayakta durduğumuzdan daha fazla yük (basınç) disklere, dolayısıyla bele yansımaktadır. Hastalar en şiddetli ağrıyı oturdukları yerden kalktıklarında hissederler. Bu nedenle mutlak yatak istirahatı yaparken genel ihtiyaçlar (yemek, tuvalet, vs.) için bile 20 dakikadan fazla sürekli oturulmamalıdır.

Hastalarıma omurga kırığı dışında korse takmayı kesinlikle önermiyorum. Zira korse bele binen yükü geçici çözüm olarak azaltmasına rağmen, bele destek olan adalelerin zayıflamasına yol açarak, bırakıldığında ağrıların çabuk tekrarlamasına ve bağımlılığa yol açmaktadır. Zaten fıtık oluşmasının ilk mekanizması bel ve karın kaslarımızın zayıf olması nedeniyle omurga üzerine binen yükün artmasıdır. Bu yüzden tercih etmemekteyiz.

Bele balık, bal, yumurta gibi yiyecek maddelerinin bağlanması veya sürülerek masaj yapılması, sülük yapıştırılması, bardak çekilmesi, hatta ve hatta hacamat denilen cildin kesilerek kan akıtılması, ciltten iğne ile dikiş ipliği geçirilmesi gibi maalesef hâlâ gördüğümüz bilinçsizce uygulanan, bilimsellik dışı uygulamaların tedavide yeri yoktur. Bu uygulamaların bir kısmı bel adalelerindeki kan dolaşımını arttırdığı için adale spazmında geçici çözülmeye ve rahatlamaya yol açmaktadır. Fıtık üzerinde kesinlikle hiçbir etkisi olmaz.

Bilimsellik dışı uygulamaların en tehlikelisi olan bel çektirme, bel fıtığı olan kişilere yapıldığında fıtığın kopmasına ve hasta için bacaklarının felç olması, idrar ve dışkısını tutamama, cinsel fonksiyonlarının sona ermesi tehlikesinin ortaya çıkmasına sebep olur.

Mutlak yatak istirahatı ile ağrılar geçince koruyucu önlem olarak bizim kültürümüze uymasa da zayıflama ve egzersiz programı oldukça yararlı olmaktadır. İstirahat tek başına yetmezse ek olarak ilaç ya da fizik tedavi yöntemleri de kullanılabilir. Bu da yetmezse sıra ameliyata gelir.

Bel fıtığı tanısı konulan hastaların çok az bir kısmına ameliyat uyguluyoruz. Yapılan muayene ile sinir tahribatına ait bulgular yoksa hastaya mutlak yatak istirahatı, ağrı kesici kullanımı ve fizik tedavi önerilir. Ancak sinir tahribatına ait bulguların mevcudiyetinde veya diğer tedavi yöntemlerinin başarısız kaldığı durumlarda cerrahi uygulanır.

Tercih “mikro cerrahi tekniği” ile doğal yapıyı en fazla koruyan ameliyat olmalıdır. Şikâyet oluşturan bel fıtığına yapılan cerrahi tedavinin amacı; omurilik ve buradan çıkan sinirlerin sıkışıklığını giderirken, birçok anatomik yapıyı ve bel omurgasının hem yük taşıyabilme hem de hareket edebilme fonksiyonunu korumaktır. Geleneksel eski cerrahi yöntemler veya vida kullanılan ameliyatlar geniş alanda normal doku tahribatına neden olur. Böylece omurilik ve sinir dokusu rahatlatılmakla beraber omurganın fonksiyonunun bozulmasına yol açar. Bu ameliyat tekniklerinin süresinin uzun olması, ameliyat sonrası ağrılı ve uzun iyileşme süreci, uzun vadede tekrarlama oranının yüksek olması bu yöntemlerin dezavantajıdır.

Ameliyattan 4 saat sonra taburcu olabilirsiniz
Radyolojik görüntüleme (MR) yöntemlerindeki gelişmeler bel fıtığına yol açan yumuşak ve kemik dokuların ayrıntılı tespitinde çok faydalı olmuştur. Bizim uyguladığımız mikro cerrahi yönteminde 1,5 cm.lik cilt kesisi yapılır. Doğal doku planları kullanılarak disk mesafesine girilerek omurilik ve sinir dokuları rahatlatılır. Omurganın yük taşıyabilme ve hareket edebilme gücü bozulmadığı için hasta ameliyattan 3 saat sonra yürütülür ve ameliyattan 4 saat sonra taburcu olabilir. Hastanın korse kullanmasına gerek kalmaz.

Dikiş yoktur, 2 gün sonra pansuman çıkarılıp banyo yapılabilir. Ameliyat sonrası hastanın oturması, yürümesi, merdiven inip çıkması serbesttir. Ameliyattan 2 hafta sonra da egzersiz programı başlatılır ve çalışma hayatına dönebilir.

Bu minimal invaziv cerrahi tekniği ile bel fıtığı ameliyatlarında alınan sonuçlar son derece yüz güldürücüdür. Bu ameliyat tekniğini kanamanın olmaması, çok kısa sürede sosyal yaşantıya dönüş imkânı sağlaması ve ameliyat konforu nedeniyle hastaların çok korktukları diğer ameliyat tekniklerine oranla özellikle öneriyoruz.